Categorie archief: Geen categorie

LSD versie 17

Geen categorie

Versie 17 gaat al heel snel in de lucht na versie 16 van de database met scheepsmetingen LSD. Aanleiding is een grote serie verbeteringen van de brandmerken.
Databasemanager Jan Sepp heeft een uitdraai gemaakt van alle brandmerken met bijbehorende meetnummers zoals vermeld in de liggers.

Die lijsten worden HIER gepubliceerd.
Door de brandmerken zo op een rijtje te hebben vallen inconsistenties op zoals bijvoorbeeld tikfouten in de jaartallen of verkeerd genoteerde jaartallen.
Dat alles is gecorrigeerd plus nog een aantal fouten die gebruikers (dank!) doorgaven in de afgelopen maanden.
Een uitgebreid verhaal over de liggers heb ik bij Versie 16 gegeven dat HIER te vinden is.
Voorlopig is dit de laatste update. De volgende update zal over minimaal een jaar gebeuren, zo die al komt. In de tussentijd verwelkom ik natuurlijk toch nog wel alle fouten en aanvullingen je als gebruiker van LSD tegenkomt. Mail mij!



LSD versie 16

Geen categorie

Database scheepsmetingen pubert

Alle scheepsmetingen vanaf 1899 t/m 1989 zijn in deze database beschikbaar. Niet alleen de meetgegevens zijn daarin te vinden, maar ook gegevens gerelateerd aan de gemeten schepen zoals literatuurverwijzingen en verwijzingen naar afbeeldingen.
Daarnaast zijn bouwnummers toegevoegd waar die beschikbaar waren en aanvullende gegevens uit bijvoorbeeld de zogenaamde ‘binnenmeetbrieven’.

Daarin schuilt een dilemma: het is een database van scheepsmetingen en niet van schepen. Schepen kunnen er dus meerdere keren in voor komen omdat elke keer als er veranderingen gebeurden, die invloed hadden op de afmetingen van het schip (en met name op het laadvermogen), het schip hermeten moest worden. Denk daarbij aan het verlengen van het schip of het aanbrengen van zogenaamde Kalff dekken, maar ook het vervangen van een motor want bijvoorbeeld zo’n 1 cilinder Kromhout gloeikop weegt wat.

Andere gegevensverzamelingen

Het is zo verleidelijk om alle beschikbare scheepsgegevens aan deze database toe te voegen en toch heb ik me elke keer kunnen vermannen om het niet te doen.
Anderen zijn daar op de een of andere manier al mee bezig. Denk aan de lijst met schepen van de Vereniging de Binnenvaart, de vele particuliere websites met foto’s van binnenvaartschepen en andere vaak halfbakken overzichten van scheepsgegevens. Er wordt wat ongecoördineerd gefröbeld op dat gebied. En dan heb ik het nog maar niet over de verschillende min of meer professionele gegevensverzamelingen van het varend erfgoed: NRME, NRVE, BHS, RVEN enz. Ik ben vast nog wel wat verzamelingen vergeten. Ik heb daar eens een overzicht van gemaakt dat op onze website is te downloaden zonder garantie trouwens dat het inmiddels al niet weer achterhaald is.

Archivistisch

Het voelt een beetje als ‘de pot verwijt de ketel …” want bij het Maritiem Museum Rotterdam draait een slap aftreksel van LSD, nog een database dus.
Ik ontdekte de liggers van de Scheepsmetingsdienst in het Maritiem Museum in 2008, toen ze net in bruikleen waren gegeven en gered waren van vernietiging.
De eerste helft van de scheepsmetingsgegevens heb ik in 2009/2010 gefotografeerd omdat het Maritiem Museum toen geen geld had om de liggers van de Scheepsmetingsdienst te digitaliseren. Met mijn foto’s is een aantal mensen aan de slag gegaan om de gegevens in spreadsheets te zetten. Hulde voor hun doorzettingsvermogen om de af en toe bagger foto’s te vertalen in zinnige data. In ruil voor de eerste ruwe invoer mocht ik van het MMR voor de tweede helft de inmiddels gemaakte scans gebruiken. Dat maakte het voor de tweede groep invoerders/vrijwilligers wel wat makkelijker.
Helaas konden het MMR en ik het niet eens worden over een database. Het verschil zat hem in de opvatting over het wel of niet gebruiken van gecorrigeerde gegevens. Bijvoorbeeld neem je de verschrijvingen van de Scheepsmeter 1:1 over of pas je correcties toe bijvoorbeeld op plaatsnamen, maar ook op eigenaarsnamen, scheepsnamen en zelfs vergissingen in bijvoorbeeld brandmerken.
De eerste (wat ik noem de ‘archivistische’ methode) maakt het zoeken niet makkelijk maar er is wat voor te zeggen. Ik ben uitgegaan van een meer pragmatische aanpak: het moet de gebruiker zo makkelijk mogelijk worden gemaakt om te zoeken, niet alleen naar een individueel schip maar ook  groepen schepen bijvoorbeeld alle schepen van de werf van Mittendorff in Dedemsvaart te vinden zonder te hoeven bedenken of het Mittendorff/Mittendorp/Middendorf/Middendrop of welke variatie van letters dan ook is, in Dedemsvaart of Avereest. Het is op te lossen met een thesaurus, maar laat ik daar nou een bloedhekel aan hebben, want die zijn nooit compleet en vereisen veel werk.
Inmiddels heeft het MMR de scans on line gezet en gekoppeld aan hun database. Het is nuttig als je een meting hebt gevonden om de originele registratie te bekijken om te zien of daar meer uit te halen is. Het is dan mogelijk om op basis van handschrift, kleur pen enzovoorts de chronologie van naams- en eigenaarswijzigingen uit te vogelen. Dat is ook wat veel gebruikers deden: zoeken via LSD en dan met het meetnummer de scan bekijken bij het MMR.

Database

LSD is gebouwd door Jan Sepp, die ook de opeenvolgende updates verzorgde en het zoekprogramma steeds weer een beetje beter maakte.
Zo is onlangs de mogelijkheid ingebouwd om te kijken of een betreffende meting ook nog bij andere metingen voorkomt. In eerste instantie gebouwd om te kijken of de bijvoorbeeld Belgische meting, waarnaar doorverwezen wordt vanuit een bepaalde Nederlandse meting, ook voorkwam bij een volgende Nederlandse meting.
Voorbeeld: meting R2689N verwijst door naar de Duitse meting RRt25D, maar die is natuurlijk niet toegankelijk. Echter de Nederlandse meting R16779N verwijst terug naar die zelfde Duitse meting en nu is de meetgeschiedenis niet meer gebroken, maar loopt door.
Bijkomend voordeel is, dat wanneer een Nederlandse meting naar een verkeerde Nederlandse meting doorverwijst, er ook een melding komt dat er een andere Nederlandse meting is die naar de Nederlandse meting onder beschouwing verwijst en zo kunnen er fouten in doorverwijzingen worden gehaald.
Enfin, ik ben de lieve lezer nu kwijt, maar het werkt en er kwamen zo foutjes aan het licht. Die zijn uiteraard verbeterd.
Er zullen vast nog wel wat fouten in zitten. Dat kan bijna niet anders bij meer dan een miljoen gegevens. Maar met de optie dat gekeken wordt of het huidige meetnummer ook nog bij andere metingen voorkomt vallen foute doorverwijzingen op. Zo kan de gebruiker toch verder met het ontrafelen van de geschiedenis.
De koppeling van metingen via het brandmerk is trouwens een tweede mogelijkheid.

Check

Voor deze versie, nummer 16, zijn alle metingen waarnaar gerefereerd wordt (als oude of nieuwe meting) nagelopen op consistentie van schrijfwijze. Alle Nederlandse metingen eindigen met een N, alle Belgische met een B (tja, die letters liggen dicht naast elkaar op het toetsenbord), enz.
Er blijven natuurlijk altijd tikfouten zitten in de cijfers. Was het een 4, een 1 of een 7, is het echt een 8, een 0 of toch een 3?
Verder zijn ook alle eigenaarsnamen doorgelopen. Grofweg om te zien of er rare opvallende namen tussen zaten, of namen onleesbaar of vreemd waren en of namen klopten door de hele ligger heen. Jansen en Janssen, klopt dat wel bij de zelfde scheepsnaam met het zelfde domicilie? Komt die vreemde familienaam wel voor in die plaats? Zo zijn ook daar fouten uit gehaald. Niet allemaal, vast niet, maar wel een belangrijk deel.
Ook hier wijkt LSD dus af van de archivistische filosofie.

Koppeling

Om dienstbaar te zijn aan het varend erfgoed is in elk geval een koppeling gemaakt (voor zover mogelijk) met het Bestand Historisch Schepen (BHS) van de Landelijke Vereniging tot Behoud van het Historisch Bedrijfsvaartuig (LVBHB). Als (!) een schip in de database ook een meetnummer of brandmerk heeft, dan verschijnt er bij de scheepsmeting in LSD een opmerking dat het schip in BHS staat en of het bekeken kan worden onder dat bepaalde BHS nummer. Helaas zijn er nog steeds eigenaren die menen dat de gegevens van hun schip privé bezit zijn en die dus de data van hun tijdelijke bezit niet openbaar toegankelijk willen hebben. Mensen die denken dat data macht geeft vind ik kortzichtig. Ik ben voor het volledig beschikbaar stellen van dit soort niet-persoonsgebonden gegevens.

Tot zo ver alle correcties en aanpassingen. Een tweede verandering in versie 16 is, dat alle metingen nu een scan nummer hebben gekregen. Daarbij hoort natuurlijk een koppeling met de scan van de liggerpagina waar de betreffende meting voor komt. Ook dat is gerealiseerd. Dus nu hoef je, als je een meting hebt gevonden, niet meer over te stappen naar de website van het MMR, maar is er een directe koppeling naar de scan bij het MMR.

Toch archivistisch

Tja, er bleef toch bij anderen iets knagen: nou hebben we een mooie database, maar archief technisch gezien minder dan gewenst. Vooruit dan maar, een concessie gedaan, en met deze versie is de ruwe data van eigenaarsnaam, domicilie, scheepstype, werf en bouwplaats toegevoegd aan de database. Nu kunnen gebruikers dus wanneer ze zoeken op Middendorp alle schepen gebouwd bij Mittendorff missen. Maar als men dat wil? Het zij zo. Veel plezier er mee.
Toch nog een opmerking daar over. Deze ‘originele’ data bevat nog veel fouten. In de loop van de 16 versies zijn de meeste van die fouten er uit gefilterd en gecorrigeerd naast de standaardisaties. Een kleine toelichting daar op: In de ligger van meting xxx staat dat het schip eigendom is van Jansen. Helaas een tikfout want het moet Janssen zijn volgens de ligger. Maar ja, toen bleek dat de eigenaar Jansens heette, dus dat staat nu in versie 16 van de database en in de eerste basisinvoer staat Jansen. Ik voel ook hier lezers afhaken.
Wat ik maar wil zeggen: vertrouw niet te veel op de archivistische gegevens! Gebruik de gecorrigeerde gegevens en doe je voordeel ook met de toegevoegde waarde van toegevoegde gegevens zoals bouwnummers en literatuurreferenties. En natuurlijk de scan!
Wel staat nu in het overzicht aangegeven als de originele data van eigenaar, domicilie, scheepstype, werf en bouwplaats zijn gecorrigeerd.

Exacte scheepsnaam

Jan heeft een nieuwe optie ingebouwd om het zoeken (op scheepsnaam) exacter te maken. Plaats een = teken voor de gezochte scheepsnaam en alleen scheepsmetingen met die exacte scheepsnaam worden weergegeven. Als voorbeeld: zoek op de scheepsnaam Bert en dan vind je 942 scheepsnamen van Albertina tot Zwiebertje, maar zoek op =Bert en er komen maar 4 metingen tevoorschijn.

Techniek

In de wereld van databases veranderen dingen ook. Het is niet mijn vak, dus ik babbel na wat ik hoor. De vorige versies draaiden onder (zoals dat heet) PHP versie 5. Inmiddels is er een versie 7 (we liepen wat achter bij LSD) en wordt het moeilijk om versie 5 te blijven gebruiken. Dus heeft Jan de hele boel overgezet naar 7. Mijn vertrouwen in Jan is grenzeloos (voor wat betreft zijn ICT kwaliteiten, de rest kan en mag ik niet oordelen) en ik ga er vanuit, dat alles werkt zoals het hoort en dat het dat ook blijft doen. Zo niet, laat me weten via de mail.

Toekomst

Voorlopig (maar dat heb ik al een paar keer geroepen) is dit de laatste update. Riep hij optimistisch. Inmiddels is er al weer een aantal correcties voor Versie 17. Wat er hierna met de database gaat gebeuren weet ik niet. Ik heb bij het MMR gevraagd of ze nog eens na willen denken om LSD over te nemen in plaats van hun beperkte database. Voorwaarde is wel dat ze alle toegevoegde gegevens en standaardisaties ook overnemen. Om hun archieftechnische visie tegemoet te komen zijn, zoals hiervoor beschreven, de ruwe gegevens van eigenaar en werf in LSD opgenomen. Op die manier kunnen twee heren gediend worden: een (beperkte) transcriptie van de liggers en een gebruiksvriendelijke toegankelijkheid via gestandaardiseerde en gecorrigeerde gegevens plus toegevoegde waarde door additionele gegevens.
Wordt de samenwerking met het MMR niks, dan moet er een alternatief gezocht worden en dat overstijgt LSD. Digitaal archiveren en ontsluiten staat nog maar aan het begin en in mijn ogen missen vele archieven en musea de boot door gebrek aan visie en geld.

Waarschuwing

Een waarschuwing is op zijn plaats. Verschillende websites en publicaties nemen klakkeloos de gegevens over. Dank voor het vertrouwen in de database. Maar het was en is mensenwerk. De scheepsmeter van dienst kan een fout gemaakt hebben, het handschrift is moeilijk te lezen, bij de invoer is een leesfout gemaakt of een tikfout of een gegeven is op een verkeerde plaats ingevoerd. Genoeg kansen voor een foutje.
De database werd dus regelmatig bijgewerkt, vandaar dat we nu op versie 16 zitten. Het kan dus zo maar voorkomen dat de gegevens die overgenomen zijn op een andere website niet correct zijn omdat ze uit een oudere versie komen.
Dynamische koppelingen, waarbij de meest actuele gegevens worden gepresenteerd op andere websites, ken ik nog niet.
Wees dus kritisch bij het kijken naar de gegevens op andere websites of zelfs in boeken. Ga in geval van twijfel terug naar de bron, de LSD database en/of de scan. Er zijn mogelijkheden genoeg om controles uit te voeren.

Vragen?

Neem contact met mij op. Kom je een fout tegen of heb je een opmerking, laat mij weten met een mailtje.

En ondertussen: veel genoegen en nut van het gebruik van deze database.

George